Bir Film - Rashomon

Rashomon

1950 yapımı Rashomon, büyük usta Akira Kurosawa’ nın adını dünyaya duyurduğu film olarak da bilinir. 1951 Venedik Film Festivali’ nde büyük ödül kazanan film, 1952’de de En İyi Yabancı Film Oskarı ödülünü almıştır.

İmparator lakaplı Japon yönetmen Akira Kurosowa’ nın en çok etkilendiği kişinin abisi Haiko olduğu söylenir. Kurosawa’ nın çocukluğunda sessiz film yönetmeni olan abisi erken yaşta intihar eder ve sonrasında Kurosawa kendini sinemaya adar.
Aynı zamanda resim ile de uğraşan Kurosawa daha sonrasında çektiği filmlerle 1950'lerde Japon sinemasının en önemli yönetmeni haline gelmiştir. 1940’lardan 1960’ların ortalarına kadar Kurosawa aynı ekiple çalışmaya özen gösterdiği görülür. Fumio Hayasaka müziklerini Asakuzu Nakai ise kameramanlığını, Takashi Shimura ve Toshiro Mifune de başrol oyunculuğunu yapmıştır.

Bilindiği üzere Kurosawa’ nın bazı filmleri Holywood filmlerine esin kaynağı olmuştur. En bilindikleri olarak; Yedi Samuray Yedi Silahşör’e, Gizli Kale Star Wars’a, Yojimbo ise Bir Avuç Dolar İçin’e kaynaklık etmiştir. Ayrıca Kurosawa düşük bütçeyle de kaliteli film yapılabileceğini dünyaya ispatlamıştır.

Film sağanak yağışlı bir sahneyle başlar; yağmurdan kaçan 3 adam, Kyoto nun 18.yy'da yıkılan ünlü kapısı Raşo'nun altında garip bir hikâyeden bahseder birbirlerine. Bahsedilen bu hikâye üç kişinin karıştığı bir tecavüz ve cinayetin hikâyesi.

Olaya karışan üç kişinin gözünden ayrı ayrı anlatılıyor tecavüz ve cinayet. Filmin sonunda ise (doğru hikâye olarak söz edilen), olaya tanık olan bir başka kişinin gözünden daha anlatılıyor olay. Anlatımlardaki kritik nokta ise hepsinde hemen hemen aynı derecede çelişki ve aynı derecede gerçekçilik olmasıdır. 4 farklı hikayeyi anlatan sahneler, aynı karakterler ve aynı mekânlar kullanılarak çekilmiş; tek fark eden nokta ise kişilerin söyledikleri... Oyunculuk performansları da takdire şayan; özellikle Toshiro Mifune gerçek bir haydut ruhu yansıtıyor, her an herşeyi yapabilme potansiyeline sahip ve gözlerinde gerçek bir düşüncesiz cesareti…

Dövüş sahnelerinde de Kurosawa' nın farklı tarzı hemen göze batıyor. Sabit kamerayla nasıl etkili bir dövüş sahnesi çekilebileceğini gösteriyor usta yönetmen. Bazı yerlerde göze batan birkaç detay olsa da, iki karakterin kapışmaları gayet heyecan dolu ve sürükleyici.

Anlatılan hikayelerdeki en çok dikkat çeken şey ise, karakterlerin cinayet suçunu olaya karışan başka birilerine atmak yerine kendi üzerilerine almaya çalışmaları. Bu da aslında farklı gözlerden anlatılan, farklı gidişat fakat aynı sonuçlu hikâyeleri eşit derecede gerçekçi kılmaya yarıyor. Her karakterin ayrı sunumuyla gerçeğin göreceliliği gözler önüne seriliyor, gerçek dediğimiz şeyin farklı gözlerle farklı şekillerde hissedilebileceği, hatta yaşanabileceği anlatılıyor.

Öte yandan film kendi kanaatimce Quentin Tarantino’nun Reservoir Dogs filmine anlatım biçimi olarak esin kaynağı olmuştur. Konuyu işleyiş ve farklı gözlerden anlatım biçimiyle başka filmlere de esin kaynağı olan Rashomon, sahne çekimleri açısından da birçok Holywood filmi için örnek teşkil etmiştir. Aşağıdaki kareye daha sonra çekilen western filmlerinde de rastlanılması mümkün; bir örnek olarak daha önce bu blogdaki "Once Upon a Time in the West" yayınında gösterilen kareyi düşünebiliriz.

Filmin sonunda ise hikayeye tanıklık eden adam ve arkadaşı düşünceli bir şekilde Rashomon kapısı altında duruyorlar, belli ki insanların düştüğü duruma, herkesin yalancılığına, bencilliğine üzülüyorlar. 

Kurosawa burada ince mesajlar veriyor, hayatı ve insanlığı eleştiriyor. Sonrasındaki diyaloglarda ise çok derin, üzerinde çalışılmış sözler var. Bunlar arasından seçilmiş birkaç replik:

"İnsanlar birbirine güvenemezse bu dünya cehenneme döner; haklısın bu dünya tam bir cehennem."

"Bu dünyada köpekler bile daha zengin, bencil değilsen hayatta kalamazsın."

"Sonunda, insanları, yaptıklarını anlayamazsın."

 ...

 

...

imdb linki: http://www.imdb.com/title/tt0042876/