Bir film-Once Upon a Time in the West

Once Upon a Time in the West (Bir Zamanlar Batıda) ya da orijinal adıyla (C'era una volta il West), 1968 yapımı bir western filmi. Filmin yönetmeni, İtalyan yönetmen, Sergio Leone’ yi The Good, The Bad, The Ugly (1966, İyi Kötü Çirkin), A Fistful of Dollars (1964, Bir Avuç Dolar İçin) ve For a Few Dollars More (1965, Birkaç Dolar İçin) gibi diğer filmlerinden de hatırlayabiliriz. Bu filmde Clint Eastwood ile çalışmamış olsa da, kendisi aslında Clint Eastwood’ u dünya yıldızı yapan yönetmendir. Film aslında o dönemde öne çıkan “Spagetti Western” türünün en önemli örneklerinden birisi. (Spagetti western:  O dönemde genelde İtalyan yönetmenlerin çektiği vahşi batı filmlerine verilen isim)

Filmde westernlerin vazgeçilmezi Henry Fonda’ nın yanı sıra Charles Bronson (Harmonica), Jason Roberts (Cheyenne) ve Claudia Cardinale de rol alıyor. Filmin müziklerinde ise tabiki müzik konusunda Sergio Leone’ nin asla vazgeçemediği Ennio Morricone’ un imzası var. Saklı bir intikam hikâyesi üstüne kurulmuş film tam bir kahramanlık öyküsü niteliğinde olsa da inceden inceye demiryolunun gelişiyle vahşi batının da artık tükenmeye yüz tuttuğu fikrini veriyor izleyiciye.  

Filmin açılış sahnesi tüm dünya sinema tarihinin en başarılı açılış sahnelerinden biri olarak bilinir. Enfes bir mızıka melodisi, keskin ve derin bakışlar ardından zekice kurgulanmış bir diyalogla başlıyor film. Bu esnada her karakter ayrı ayrı sahnelerle işleniyor. Biri tavandan damlayan suyu şapkasının kenarında biriktirip daha sonra o suyu içen, diğeri kendisini rahatsız eden sineği silahın namlusuna hapsedip bundan garip bir haz alan, bir diğeri ise tren yolu kenarında bir avcının avını beklemesi misali sessizce trenin gelmesini bekleyen 3 adam karşılıyor trenden inen Harmonica’ yı. Sonrasındaki diyalog ve kapışma sahnesi ise müthiş bir keyif veriyor seyirciye.  İşte o efsane diyalog;

(Harmonica)— Frank nerde?
(3 haydut)— Frank bizi gönderdi.
(Harmonica)—  Bana da bir at getirdiniz mi?

…
(3 haydut)—  Görünen o ki, bir at eksik getirmişiz (aşağılayıcı gülüşmeler)
(Harmonica)— Hayır. Fazladan iki tane getirmişsiniz. (suratlar düşer)

…silahlar…

Film süresince Frank ve Cheyenne karakterlerinin Harmonica’ yla karşılaşmaları sinemaseverler için tadına doyulamayacak ve tekrar tekrar izlenecek cinsten. Once Upon a Time in the West, senaryo olarak olmasa da sahne çekimlerinde gösterilen özen, kullanılan çekim teknikleri, seçilen mekân ve diyaloglar olarak sinema tarihinde çok önemli bir yere sahip. Filmde aslında konuşmadan çok tasvir bulunuyor.  Bu noktada Leone’ nin ustalığı öne çıkıyor, mekânlar ve karakterler öyle ince ayrıntılarla anlatılmış ki konuşmasız geçen dakikalar sıkıcı olmaktan öte çok keyifli bir hal alıyor.  Leone’nin yakın plan çekimleri sayesinde gördüğümüz her kişi, her eşya, her imge ayrı bir kimliğe bürünüyor. Filmde adeta bu öğe hissediliyor, ana karakterler bir mekâna girdikten sonra belirli bir süre konuşma olmadan bakışmalar ve bulunan ortama yönelik ayrıntılar yansıtılıyor sadece. Sonra westernlerin alışılagelmiş bakışmaları ve eski Türk filmlerinden de aşina olduğumuz silah sesleri geliyor. Öte yandan, Jill (Claudia Cardinale) ise filme sanki “Kadınsız hikâye tuzsuz aşa benzer” misali katılmış gibi dursa da olaylar Jill’ in etrafında dönüyor.

Kendi izlenimimce filmden en çok keyif alınan yerler ellerin yavaşça silahla gittiği anlar, bu anlar öncesi bakışmalar ve tabii ki Harmonica’ nın mızıka ezgileridir.

Sonuç olarak diyebilirim ki, bazen izlenilen filmler birkaç saat hoş vakit geçirmesini sağlar insanın, bazen ise anlaşılamaz veya beğenilmezler, unutulur giderler, ancak Once Upon a Time in the West ise tekrar izlediğinizde bir kere daha izlemek zorunda bırakır sizi.

Son olarak işte o unutulmayan kare...

imdb linki: http://www.imdb.com/title/tt0064116/